O tym miejscu, tak na dobrą sprawę wiemy mniej, o wiele mniej niż o Gnieźnie, w którym rozpoczęła się chrystianizacja Polski. Ale przecież z badań naukowych wynika jednoznacznie, że tutaj, na gipsowej wyspie otoczonej leniwymi wodami Nidy, mieszkańcy przyjęli chrzest dobrych dwieście lat wcześniej!

W stawach magazynowych województwa świętokrzyskiego od kilku miesięcy śpi pod lodową krą ryba, która trafi na polski stół. Karp jest odłowiony, przebrany, gotowy. Tylko spuścić wodę, nadstawić sieci, przerzucić tony najlepszego białka z lodowatej wody do cystern hurtowników.

Barbórka - tradycyjne górnicze święto - to nie tylko Śląsk, Zagłębie, kopalnie kruszców i metali nieżelaznych, odkrywki Turoszowa, Bełchatowa czy Konina. To także kamieniołomy i kopalnie surowców mineralnych pod Kielcami, gdzie białych górników jest więcej niż drzew w niejednym lesie. Dlatego obyczaje, uświęcone tradycje kultywowane są w tym regionie Polski z równą estymą.

Wody leniwie cieknącej przez piaski Kielecczyzny maleńkiej Świśliny zaprzęgnięto do pracy jakieś czterysta lat temu. W zagubionej między Starachowicami i Ostrowcem Świętokrzyskim wiosce Doły Biskupie konstruowano coraz wymyślniejsze urządzenia napędzające wodne koła.

Najwcześniej w całej Polsce Wielkanoc zaczyna się w mieście Koprzywnica, ledwo kilka kilometrów za Sandomierzem. Za sprawą proboszcza Parafii Matki Boskiej Różańcowej, już w sobotnią noc odprawiane są naraz dwie msze - ta, wynikająca z liturgii i ta, która celebrowana jest gdzie indziej w niedzielę rano, rezurekcyjna.

Przez Szerzawy biegnie droga 756, łącząca Starachowice z Bodzentynem. Nie trudno tu trafić. W Szerzawach nie ma żadnych ciekawych zabytków. Najwyżej trochę starych domów, rozlatujące się ziemianki i kilka przydrożnych kapliczek, tak powszechnych w tej okolicy. Ot, zwykła ulicówka.

Na miasto Wąchock wybił się po latach niebytu jakieś parę lat temu. Jak dobrze popytać, to nikt nie pamięta, kiedy restytuowano prawa i zamiast wsi Wąchock pojawiło się w Polsce miasto Wąchock.

Najchętniej błądzą w tych stronach miłośnicy koni. Niekoniecznie rumaków pod siodło, ale na pewno handlarze silnych jak byki perszeronów. Z całej Europy przybywają też do Bodzentyna, miłośnicy koniny, skupując od innych poczciwe siwki i kasztanki, które nadają się niestety już tylko pod nóż.

Los obszedł się okrutnie z Szydłowem. Nie ma szczęścia to miasto, złośliwym zrządzeniem losu zmienione w prowincjonalną pyzę. Dawna piastowska twierdza, ośrodek o wykraczającym daleko poza rogatki sandomierskiego księstwa, znaczeniu.