» Fragment osiedla STARA CEGIELNIA

Opis: Parowa Cegielnia Aleksandrów, którą założył hrabia Edward Mycielski-Trojanowski, rozpoczęła swą pracę w 1912 r. Do I wojny światowej produkowała znakomitej jakości cegły, dachówki i ceramiczne dreny. Po wojnie ponownie uruchomiono ją w 1921 r. i zwiększono asortyment o doniczki do kwiatów i podstawki do nich, a wszystkie wyroby docierały do odbiorców z Pomorza i Wielkopolski. W czasie II wojny światowej cegielnia przeszła w ręce zarządu komisarycznego III Rzeszy, który w styczniu 1942 r. zatrzymał produkcję. Po wojnie natomiast, polskie władze potraktowały cegielnię jako opuszczone mienie poniemieckie i nawet nie zezwolono hrabiemu  prawowitemu właścicielowi zakładu, wejść na jego na teren. W lutym 1945 r. cegielnię przejął Okręgowy Urząd Likwidacyjny w Bydgoszczy z Biurem Obwodowym w Aleksandrowie Kujawskim i choć w 1948 r. reaktywowano zakład pod nazwą Parowa Cegielnia Trojanów (nadzór teraz sprawował Centralny Zarząd Wytwórni Materiałów Budowlanych Oddział w Bydgoszczy, podlegający Ministerstwu Odbudowy, a hrabiemu nie było wolno nawet wejść na teren zakładu). 13 września 1948 r. doszło do upaństwowienia zakładu i zmiany nazwy na Parowa Cegielnia Aleksandrów, która na obszarze 5400 m˛ posiadała: halę produkcyjną, dziesięć letnich suszarni cegły, kotłownię, magazyn ze stajniami, budynek administracyjny, ustępy oraz budynek socjalny (spalony i odbudowany około 1950 r.). Istniejący piec systemu Hoffmana miał szesnaście komór i pojemność 6-7 tys. sztuk cegły pełnej. Nad piecem znajdowała się suszarnia cegły, zarwana w czasie wojny i wyremontowana w 1947 r., a dużą prasę napędzała maszyna parowa o mocy 80 KM. Za cegielnią znajdował się bagier do wydobywania gliny, poddany kapitalnemu remontowi. Cegielnia wówczas zatrudniała 52 pracowników, którzy mieli do swojej dyspozycji m.in. łaźnię; kierownikiem zakładu był wówczas Władysław Wochna. Glinę wydobywano z dołów leżących nieco na zachód od zakładu, a surowiec transportowano linią wąskotorową, przecinającą obecną ul. Stanisława Wyspiańskiego. Dziś po cegielni pozostał tylko charakterystyczny wysoki komin, a cała reszta terenu zabudowana została blokami mieszkalnymi różnej wysokości. To nowoczesne osiedle nosi nazwę STARA CEGIELNIA. Na zdjęciu: Fragment tego osiedla; charakterystyczny komin (niewidoczny na zdjęciu) stoi po przeciwnej stronie.