» Korytarz

Opis: Po kongresie wiedeńskim w 1815 r. zakończyła się epoka Księstwa Warszawskiego, a Toruń został przyznany Prusom. Granica prusko-rosyjska w tym czasie przebiegała około 10 km na wschód od śródmieścia Torunia. Niewątpliwie spowodowało to podjęcie decyzji o utrzymaniu toruńskiej twierdzy i to w jak najlepszym stanie, ale także jej rozbudowę. Ta kwestia dla Prusaków stała się sprawą nadrzędną, bo położenie miasta blisko granicy z Rosją wymusiło przekształcenie Torunia w twierdzę. Pieniądze na budowę Prusacy mieli, bowiem uzyskali je z kontrybucji po wojnie francusko-pruskiej. Twierdza Toruń (Festung Thorn) składa się z ponad 200 różnych dzieł pasa fortecznego, którego obwód wynosi około 22 km i prawie wszystkie zachowały się w niezmienionym stanie do dziś. No, może niezupełnie, bo Niemcy przekazując Polakom toruńskie forty w 1920 r. starali się z nich wymontować i zabrać wszystkie urządzenia, chociaż w umowie był zapis o pozostawieniu w nienaruszonym stanie. Wszystkie forty i schrony Twierdzy Toruń przeszły na własność wojska polskiego; część mniejszych obiektów przejętych zostało przez prywatne firmy lub indywidualne osoby, a te niezagospodarowane  niszczały. Gdy po latach Wojsko Polskie zaczęło pozbywać się dotychczas zajmowane obiekty pozostawiając je na pastwę losu  złomiarze przystąpili do demontowania wszystkiego, na czym mogli jeszcze spieniężyć, a wandale dokończyli dzieła. Na zdjęciu: Jeden z takich przykładów  Fort X nazywany też Baterią Nadbrzeżną (Batterie Grünthalmühle). Jest to pośredni fort w formie schronu piechoty, a usytuowany został na obrzeżu miasta przy ul. Przy Grobli. Już prezentowany fragment głównego korytarza, z którego można wejść do poszczególnych pomieszczeń, mówi sam za siebie: malarze pokazali tu swój niewątpliwy talent, tak samo, jak domorośli pirotechnicy, którzy z ogniem zapewne są za pan brat.