» Lutowiska

Lutowiska to niewielka osada leżąca u podnóża wschodniej części Otrytu. Ich nazwa wywodzi się z ruskiego słowa "letowyszcze" oznaczającego miejsce letnich wypasów.

Wieś założono w XVI w., a że leżała ona na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych, m.in. z Sanoka do Przełęczy Tucholskiej i Siedmiogrodu, o prawa miejskie w XVIII w. wystarał się dla niej Ludwik Urbański. Miasteczko zostało początkowo nazwane Urbanice i otrzymało od Augusta III prawo do organizowania dziesięciu jarmarków rocznie. W XIX w. jarmarki lutowickie były słynne w całej Europie.

Prawa miejskie Lutowiska utraciły w 1919 r. Co ważne, Lutowiska były największym skupiskiem żydowskiej ludności w obecnych granicach polskich Bieszczadów. Niestety miejscowi żydzi zostali wymordowani przez gestapowców podczas II wojny światowej. Niemieckie wojska zniszczyły także synagogę i pożydowskie domy. W efekcie ze starej zabudowy pozostała w Lutowiskach jedna drewniana willa.

W latach 1945-51 Lutowiska były w granicach ZSRR i na długie lata otrzymały nazwę Szewczenkowo. Puste domy zamieszkali osadnicy z różnych stron Polski a także przesiedleńcy z przekazanej Sowietom Sokalszczyzny.

Dziś Lutowiska w niczym nie przypominają dawnej miejscowości. Śladami przeszłości są drugi pod względem wielkości w Bieszczadach kirkut oraz stary cmentarz (najstarsze nagrobki pochodzą z początku XIX w.). Tuż obok niego niegdyś stała cerkiew, która, opuszczona w 1951 zniszczała, nie doczekawszy się opiekuna. W jej miejscu mieszkańcy ustawili pamiątkowy krzyż.