» Szaniec - kościół pw.Wniebowzięcia NMP

Opis: Kościół w Szańcu istniał już z pewnością na początku XIV w., źródła bowiem wspominają tutejszych duchownych, w tym plebana. Także w 1470 Jan Długosz w Liber beneficiorum pisze o kamiennym kościele znajdującym się tutaj. Nic bliższego jednak o tamtej budowli nie wiemy. Obecny kościół ufundował w końcu XV w. biskup kujawski i kanclerz koronny Krzesław z Kurozwęk. Budowa rozpoczęta została ok. 1480, konsekrowano świątynię w 1499. W XVI w. dobudowano do świątyni zakrystię. W czasie potopu kościół musiał być zniszczony, bowiem odnaleziono tablicę zawierającą informację o ponownej konsekracji w 1662. W 1863 powstała kruchta północna, zaś w 1914 zachodnia. Świątynia, nosząca wezwanie Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, składa się z korpusu nawowego oraz prezbiterium oraz kilku przybudówek. Jest opięta przyporami, na elewacjach znajdują się gotyckie gzymsy. Szczyt fasady zachodniej wypełniają blendy. Od południa do nawy prowadzi piękny gotycki portal, schodkowy z laskowaniem. Także od południa na jednej ze szkarp znajduje się zegar słoneczny z datą 1599, być może jednak stanowi on falsyfikat (jest młodszy). Korpus jest dwunawowy (co w końcu XV w. można już uważać za anachronizm), tworzy halę trójprzęsłową, wspartą na dwóch ośmiobocznych filarach. W zwornikach oraz w arkadzie tęczy umieszczono herby Poraj i Łabędź. Nad chórem muzycznym znajduje się wyróżniający się pośród innych okien okulus podzielony na czworo kamiennym krzyżem. W bocznym ołtarzu znajduje się obraz Franciszka Smuglewicza przedstawiający św. Stanisława. Od północy do korpusu przylega kaplica, dwuprzęsłowa, otwarta do środka dwiema ostrołukowymi arkadami wspartymi na ośmiobocznym filarze. Prezbiterium jest węższe od korpusu nawowego, jednoprzęsłowe, zamknięte wielobocznie. Na bokach ołtarza miały się znajdować inskrypcje mówiące o fundacji Krzesława z Kurozwęk (Krzesław ecclesiam a se elegantissime edificatam et omnia altaria in eodem dedicavit et consecravit, apparatuque eleganti pro cultu divino auxit, imaginisque et picturis exornavit ac proventibus dotavit). Od północy przylegają do prezbiterium zakrystia i skarbczyk. Do zakrystii wejście prowadzi przez portal ostrołukowy z ciekawymi, krzyżującymi się laskami. Cała świątynia (z wyjątkiem zakrystii) posiada sklepienia krzyżowo-żebrowe.