» Chata Mennonickia w Chrystkowie

Opis: W XVI wieku w okresie Reformacji doszło na obszarze Fryzji w Niderlandach (teren dzisiejszej Holandii) do rozłamu w kościele katolickim, w wyniku którego powstały osobne wspólnoty protestanckie, m.in. mennonici. Wskutek masowych prześladowań mennonici musieli masowo emigrować ze swojej ojczyzny, napotykając przyjazny klimat i tolerancję religijną w ówczesnej Polsce. Na terenie województwa kujawsko  pomorskiego, w pobliżu obu brzegów Wisły, pozostały cmentarze mennonickie, rzadziej zbory protestanckie  niemi świadkowie przemijającej kultury i zwyczajów. W Nadwiślańskej Wsi Mennonickiej  Chrystkowie znajduje się unikatowa dla tego typu architektury XVIII wieku - chata pomennonicka z 1770 r. z "żuławskim" podcieniem, monumentalną strzechą i bocianim gniazdem na szczycie. Wnętrze domu to żywe muzeum wypełnione starymi sprzętami i resztkami nagrobków mennonickich, uratowanymi z niszczejących cmentarzy. Uwieńczona dwutonowym bocianim gniazdem stanowi centrum rozleglejszego obejścia, bedącego świadkiem oporu stawianego wiślanym wylewom. Budowano ją tak, aby górna kondygnacja w czas powodzi mogła stanowić schronienie dla ludzi i dobytku. Wyniki stracia człowieka z żywiołem, nawet tutaj, bywały różne. Na belce poddasza dawny właściciel wypisał ołówkiem straty poniesione w żywym inwentarzu.