» Samuel Bogumił Linde

Opis: Pomnik Bogumiła Samuela Lindego, który stoi przed gmachem obecnej Książnicy Miejskiej w Toruniu przy ulicy Słowackiego (na zdjęciu), odsłonięty został w 1976 roku. Ale kto by o nim dzisiaj słyszał, gdyby nie jego wielkie, sześciotomowe dzieło  SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO, które wydane zostało w latach 1807  1814 (od chwili ukazania się Słownika, stało się dziełem nieodzownym dla polskich pisarzy i uczonych). Zawierał 60 tys. haseł, w tym około 2000 nazw własnych i było największym i najbardziej kosztownym przedsięwzięciem wydawniczym w Księstwie Warszawskim (Słownik miał wznowienie w latach 18541860, poszerzone przez Augusta Bielowskiego). Dzieło Lindego jest bardzo mocno osadzone w tradycji europejskiego słownikarstwa i w dążeniach polskiego narodu do zachowania własnego języka jako niezwykle ważnej i niezbywalnej wartości; na swój sposób dzieło to zabezpieczało słowo polskie przed zatraceniem. Samuel Bogumił Linde urodził się 24 kwietnia 1771 roku jako ósme dziecko w rodzinie toruńskiego ślusarza (zmarł w Warszawie 8 sierpnia 1847 roku). W swoim rodzinnym mieście ukończył szkołę elementarną, a potem Gimnazjum Akademickie, a idąc w ślad za swoim bratem, w 1789 roku udał się na studia teologiczne do Lipska. Ukończył je w 1792 roku na Wydziale Filozoficznym, ale kilka miesięcy wcześniej, na tej uczelni został lektorem języka polskiego. Latem jeszcze tego samego roku związał się z przybywającym do Saksonii (głównie do Lipska), polskimi patriotami emigrującym z Rzeczypospolitej po przegranej wojnie polsko-rosyjskiej i zwycięstwie Targowicy. Poznał wówczas Juliana Niemcewicza, Tadeusza Kościuszkę, ale najważniejsza dla Bogumiła była znajomość z Hugonem Kołłątajem, Ignacym i Stanisławem Kostką Potockim oraz Franciszkiem Ksawerym Dmochowskim. Linde włączył się w prace wyjaśniające społeczeństwu niemieckiemu cele działań polskich patriotów. W ciągu półtora roku (od lata 1792 do początku 1794 roku) przełożył na język niemiecki i ogłosił drukiem: POWRÓT POSŁA i FRAGMENT BIBLII TARGOWICKIEJ Juliana Niemcewicza, OBSERWACJE POLITYCZNE PAŃSTWA TURECKIEGO Józefa Mikoszy i najważniejsze dzieło ówczesnej emigracji polskiej O USTANOWIENIU I UPADKU KONSTYTUCJI 3-MAJA 1791 (wszystkie przekłady drukował Johann Gottlob Imanuel Breitkopf  niemiecki drukarz i typograf.