» Główny krzyż na starym cmentarzu

Kowalewo Pomorskie - to niewielkie miasteczko w woj. kujawsko-pomorskim, oddalone od Torunia o około 25 - 30 km. Położone jest nad Strugą Młyńską w południowej części Pojezierza Chełmińsko-Dobrzyńskiego.

W 1231 r. gród o nazwie Kowalewo, należał do Zakonu Krzyżackiego i to oni wybudowali tutaj zamek: najpierw drewniany, a po jego zniszczeniu w 1275 r. - murowany. W tym samym roku Kowalewo otrzymało prawa miejskie, ale w latach 1833 - 1929 pozbawiono je tych praw.

Gdy w 1410 r. komtur kowalewski Nicolas von Vitz poległ w bitwie pod Grunwaldem, miejscowość tę otrzymał podkanclerz koronny - Mikołaj Trąba. W 1422 r., gdy wojska króla Jagiełły i księcia Witolda nacierały na kowalewską warownię, komtur Marcin von Kemnete, który w tym czasie dowodził zamkiem, zdecydował się spalić miasto.

W 1466 r., w wyniku pokoju toruńskiego, Kowalewo powróciło do Polski, ale w latach 1772 - 1920 znowu znalazło się w obcych rękach, bo pod zaborem pruskim.