» Tu mieszkali Przybyłowie

Opis: W tej wąskiej, ale wysokiej kamienicy (na zdjęciu), stojącej w Toruniu przy ul. Fosa Staromiejska 30 (dawniej 40), mieszkali państwo Przybyłowie: Janina i Eugeniusz -znani toruńscy działacze społeczni, których imieniem nazwano jedną z toruńskich ulic na osiedlu Rubinkowo. Eugeniusz w czerwcu 1920 roku przeprowadzając się do Torunia, w Seminarium Nauczycielskim w tym mieście nauczał młodzież robót ręcznych i rysowania. Założoną Konfraternię Artystów  kierował, a 6 lat później został współzałożycielem Towarzystwa Bibliofilów im. Joachima Lelewela, z którym był związany do końca swojego życia. Był dwukrotnie żonaty  po śmierci Anny w 1931 roku, mając córkę Jadwigę, dwa lata później ożenił się z Janiną Fiotowską. W pierwszym półroczu 1945 roku współtworzył toruński oddział Związku Polskich Artystów Plastyków, którego (od sierpnia) był prezesem. Okres II wojny światowej spędził w Toruniu, a nie mając zatrudnienia  pisał dziennik. Po wojnie pracował w Urzędzie Wojewódzkim, a w kolejnych miesiącach  w różnych szkołach średnich. Dopiero w 1946 roku zatrudnił się jako dziekan na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Eugeniusz Przybył od 1910 roku kolekcjonował książki i czasopisma (posiadał około 10 tys. pozycji), które w większości, bo około 70%, w 1963 roku przekazał toruńskiej Bibliotece Uniwersyteckiej (w późniejszym czasie biblioteka ta nabyła pozostałe jego zbiory). Jako artysta-plastyk, oprócz obrazów i rysunków, głównie węglem  tworzył też litografie. Zmarł w 1965 roku i pochowany jest na Cmentarzu Garnizonowym w Toruniu. Natomiast Janina we wrześniu 1925 roku rozpoczęła pracę jako polonistka w II Państwowym Seminarium Nauczycielskim Męskim w Przemyślu, a trzy lata później, na własną prośbę przeniesiona została na takie samo stanowisko do Torunia, gdzie poznała pracującego tu już Eugeniusza. W 1933 roku wzięła z nim ślub, biorąc na siebie jednocześnie obowiązek wychowania jego 10-letniej wówczas córki z pierwszego małżeństwa. W związku z likwidacją seminariów nauczycielskich w całym kraju, przeniesiona została z tej toruńskiej placówki do Państwowego Żeńskiego Gimnazjum i Liceum im. Królowej Jadwigi, które istniało już w tym samym budynku. To tutaj, oprócz pracy zawodowej, zaangażowała się w działalność kulturalno-społeczną w Towarzystwie Czytelni Ludowych, organizując nie tylko dla młodzieży szkolnej, ale i dla ogółu mieszkańców Torunia, spotkania autorskie ze znanymi i popularnymi wówczas pisarzami; udzielała się też w toruńskiej Konfraterni Artystów oraz Towarzystwie Poligraficznym. Na początku 1939 roku została przyjęta do ekskluzywnego Towarzystwa Bibliofilów im. Joachim Lelewela, gdzie powierzono jej funkcję sekretarza i protokólanta (dokumenty tego Towarzystwa w okresie okupacji niemieckiej, przechowywała we własnym mieszkaniu). Janina Przybyłowa była też założycielką Kółka Bibliofilskiego w szkole, gdzie nauczała młodzież. W czasie wojny była tłumaczką metryk w Urzędzie Stanu Cywilnego, a od kwietnia 1943 roku pracowała już jako bibliotekarka w Książnicy Miejskiej, w której dyrektorem był Niemiec  Otton Freymuth; zatrudnił ją do wyszukiwania i segregowania polskich książek. Jednocześnie z tą pracą, prowadziła w swoim mieszkaniu tajne nauczanie języka polskiego dla młodzieży. Po wojnie, od lutego 1945 roku była nauczycielką w Państwowym Liceum i Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika, a od września tego samego roku do sierpnia następnego  w II Liceum i Gimnazjum im. Królowej Jadwigi. Równocześnie już 15 marca 1945 roku, Kuratorium Oświaty oddelegowało ją do pracy w Książnicy Miejskiej, gdzie pełniła funkcję kierownika tej placówki, a od 1948 roku roku była już pełniącą obowiązki dyrektora. Z wielką ofiarnością porządkowała zbiory, ustalała ich stan po niemieckiej okupacji, zabiegała o odzyskanie części wywiezionej do Niemiec. W 1946 roku, jako główny organizator przygotowała w toruńskim Ratuszu wystawę toruńskich druków z przełomu XVIXX wieku oraz napisała przewodnik po tej wystawie. Z powodu pogarszającego się zdrowia (przede wszystkim utraty wzroku), we wrześniu 1974 roku przeniosła się do Domu Emerytów i Rencistów na Wrzosach (północnej dzielnicy Torunia), gdzie zmarła 12 października 1975 roku; pochowana została obok męża na cmentarzu Garnizonowym przy ul. Grudziądzkiej w Toruniu.