» Upamiętnia powstanie w Inowrocławiu

Opis: Zamocowana tablica na ścianie frontowej poczty w Inowrocławiu od strony ul. Królowej Jadwigi (na zdjęciu), mówi przechodniom o walkach stoczonych przez inowrocławian, jakie miało miejsce w pierwszych dniach stycznia 1919 roku. Nawiązując do tych wydarzeń należy wspomnieć, że już na początku XIX wieku Inowrocław był dużym miastem przemysłowym z kopalnią soli na czele; posiadał też ważny węzeł kolejowy, więc było o co walczyć, aby odzyska miasto w swoje posiadanie. Na zwołane późnym wieczorem zgromadzenie na peryferiach miasta, w dniu 2 stycznia 1919 roku przybyło około 2 tys. osób chętnych do podjęcia nierównej walki z Niemcami. Utworzono wówczas dwa nieduże oddziały, ale nie dla wszystkich starczyło uzbrojenia. W celu zdobycia broni, zaatakowano magazyny wojskowe, w których  jak się okazało  znajdowały się tylko stare mundury przygotowane do naprawy. Natomiast niemiecki oddział strzegący poczty, Polacy wyparli, kosztem jednego zabitego i dwóch rannych. Niemcy jednak niezwłocznie wysłali silnie uzbrojone plutony, które wkrótce odzyskały kontrolę nad miastem i utracone obiekty. Aby zastraszyć mieszkańców, strzelali na postrach, a jeden z oficerów niemieckich wjechał na koniu w tłum nacierających i otworzył ogień z rewolweru; wnet zginął zastrzelony przez Polaków. Kolejne natarcie Polaków wyznaczono na dzień 5 stycznia na godzinę 4 nad ranem. Pierwszy oddział bez przeszkód wkroczył do śródmieścia, a jedna z grup, udając żołnierzy niemieckich, zajęła bez strzału i rozbroiła koszary artylerii (to obecnie jednostka lotnicza przy ul. Jacewskiej). Dwugodzinną walkę stoczono o budynek poczty przy ul. Królowej Jadwigi; dłużej zmagano się o komendę miasta i gazownię. O godzinie 10 powstańcy dotarli do koszar piechoty, które zaatakowano z dwóch stron: z rejonu dzisiejszego dworca PKS i od tyłu cmentarza przy ul. Marcinkowskiego kryjąc się za nagrobkami. Oficerowie niemieccy zdawali sobie sprawę z rosnącej siły powstańców, dlatego też zgodzili się na opuszczenie Inowrocławia, pod warunkiem jednak, że zabiorą ze sobą broń i część zaopatrzenia; dokonano także wymiany jeńców.