» Upamiętnienie Bawarczyków

Opis: Działania wojenne okresu napoleońskiego wymusiły na francuskich strategach myślenie o aktywnej obronie Torunia przed wrogiem, jakiego spodziewano się ze wschodu. Według koncepcji strategicznych cesarza Napoleona, toruńskie twierdze miały być  jak to sam określał  ośrodkami operacji, służącymi jako etapy na wojennych liniach komunikacyjnych, a jednocześnie miały być oparciem dla manewru, i to zarówno ofensywnego, jak i obronnego. Toruń usytuowany na skrzyżowaniu szlaków komunikacyjnych północ-południe oraz wschód-zachód, położony nad brzegiem Wisły, był niezwykle ważnym punktem na wojennej mapie Napoleona, dlatego aż trzykrotnie oblegał miasto (w roku 1807, 1809 i 1813). W zamierzeniach francuskich strategów, Toruń miał zostać włączone do Księstwa Warszawskiego i początkowo miał pełnić rolę umocnionego składu i magazynu wojskowego, ale nadal miał też pełnić funkcję obronną, zwłaszcza gdy na politycznym horyzoncie, już w roku 1811 pojawiła się możliwość wojny z Rosją. Załogę twierdzy stanowiła ponad 4-tysięczna brygada piechoty bawarskiej, 600-osobowy oddział francuski oraz stu żołnierzy polskich, ale ani toruńscy mieszczanie, ani władze miejskie nie były chętne wobec francuskich planów obrony miasta, zwłaszcza po ogromnych zniszczeniach przedmieść i dobytku ich mieszkańców w ramach oczyszczenia przedpola. Żądania zaniechania obrony doprowadziły do uwięzienia 95 osób, a marszałek Francji  Luis Nicola Davout (d'Avout) wydał nakaz opuszczenia miasta przez prezydenta i radę miejską. Obrona Torunia rozpoczęła się 21 stycznia 1811 r. i trwała do połowy kwietnia; zakończona została złożeniem broni. W tym czasie obrońców dziesiątkował tyfus i inne choroby, które doprowadziły do tego, że już w końcu marca, 2 tysiące żołnierzy leżało w szpitalach, a około 700 zmarło lub zginęło w walkach. Żołnierzom bawarskim pochowanym w Toruniu, w 1888 r. rząd Bawarii wystawił pomnik; stoi na rogu dzisiejszych ulic: Legionów i Młodzieżowej (na zdjęciu). Mieszczanie zadowoleni z zakończenia wyniszczającej obrony, podejmowali dowódców wojsk rosyjskich uroczystą kolacją wydaną przez toruńską Radę Municypalną. Toruń do połowy września 1815 r. znajdował się pod wojskową władzą rosyjską; przejęcie miasta przez władze pruskie nastąpiło dopiero 22 września 1815 r. w wyniku postanowień Kongresu Wiedeńskiego i to wtedy dopiero zakończyła się w Toruniu definitywnie epoka związana z Napoleonem, a otworzyła się nowa  pruska, która trwała do 1920 r.