» Warszawa. Odboje w bramie na Pradze.

Opis: Odboje ( żeliwne elementy połączone z bramą ) i pachołki ( odboje wolnostojące ) chroniły murowane narożniki bram przed zniszczeniem. Osadzanie odbojów zmniejszało szerokość bramy o 10-40 cm z każdej strony, co zabezpieczało ściany boczne prześwitu bramy przed zaczepianiem piast kół wozów, karet i dorożek. Odboje występowały często w formie krasnali trzymających tarczę. Ustawiano je głównie od ulicy. Od podwórza umieszczano odboje o skromniejszych kształtach. Miały one zwykle formę stożka zwieńczonego kulą lub formę dekoracyjnej woluty. Do kuli na odboju można było przywiązać uprząż konia lub nawinąć łańcuch broniący przed wjazdem lub wejściem na podwórko osób niepożądanych. Odboje zaczęły pojawiać się przy bramach w XIX w., ich era skończyła się po 1914 r. kiedy na drogach pojawiło się więcej samochodów.